De Corona epidemie heeft Nederland kennis doen nemen met iets wat wel bestond, maar niet erg bekend was, de functionele regio. Vagelijk wist ik wel dat de positie van de Nationale Politie moest worden verzoend met de verantwoordelijkheid voor de openbare orde van de burgemeester.  Een aantal gemeenten had dan de burgemeester van een, meestal de grootste, gemeente aangeduid als de chef van de burgemeesters verantwoordelijk voor de veiligheid in een bepaald gebied, de voorzitter van de veiligheidsregio.

Nu werd duidelijk dat deze burgemeesters op hun beurt een chef der chefs hebben aangesteld, de voorzitter van het Veiligheidsberaad, in de persoon van Hubert Bruls. Een uitermate voortvarende bestuurder, voor de duvel niet bang zo lijkt het, kortom, een prima kerel. 

En Hubert Bruls beleefde zijn ‘finest hour’!

De juiste man op de juiste plaats, en als de pleuris uitbreekt moet je kordaat ingrijpen, grondrechten werden op zij gezet, de vrijheid beperkt.

En dat kan heel goed op grond van art 103 van de Grondwet, u weet wel, die wet waarvan de regering vindt dat we die beter moeten kennen.

Wellicht een idee dat de regering die Grondwet zelf ook eens ter harte neemt. 

Want art 103 stelt weliswaar dat bepaalde delen van de Grondwet kunnen worden opgeschort, maar alleen maar als de uitzonderingstoestand wordt afgekondigd. 

Dat is dus niet gebeurd.

Goed, het was een drukke tijd, ok, maar het gevolg is wel dat geen enkele quarantaine of isolatie maatregel een grondwettelijke basis heeft.

In andere landen vindt men dat vervelend, want ja, dan gaan burgers naar het Grondwettelijk Hof en loop je als overheid het risico dat de wettelijke basis onder het gevoerde beleid wordt weggeslagen.

Daar hebben wij in Nederland gelukkig geen last van, want wij hebben geen Grondwettelijk Hof.

Gelukkig hebben wij nog wel een Raad van State die soms die rol een beetje vervult.

Zo werden wij recentelijk verblijd met de uitspraak dat bij de bouw van windmolens de normale beroepsprocedures in het kader van de milieueffectrapportage moeten gelden. De centrale overheid had in 2010 besloten lokale voorschriften te vervangen door een algemeen verbindende wettelijke regeling voor de bouw van windmolens. Dan konden burgers niet in beroep gaan en dat is wel zo efficiënt. 

Al snel kwam er commentaar van de nationale klimaat schnabbelaar Ed Nijpels: leuk die rechters, maar de klimaatdoelen mogen niet in gevaar komen! Want hoe gingen de Energie regio’s hier mee om?

Oftewel, het doel heiligt de middelen en de rechtsstaat mag beleid niet in de weg staan. 

U leest het verder goed, energieregio’s. Die bestaan blijkbaar ook. Wat er verder nog aan regio’s bestaat weet ik helaas niet.

Toch maar weer even de Grondwet er op na geslagen. In de tekst van de Grondwet ligt verankerd dat Nederland een gedecentraliseerde eenheidsstaat is met een verdeling van macht en bevoegdheden tussen provincies en gemeenten.

Ik lees niets over veiligheidsregio’s, energieregio’s of wat voor regio’s dan ook.

Nu weet ik ook dat art 135 bepaalt dat er gemeenschappelijke regelingen kunnen worden getroffen. Samenwerken, wie kan daar tegen zijn?

Maar het wringt, mag een samenwerkingsverband van overheden die geen eigen democratische legitimiteit kent, zich stellen in de plaats van die lokale en regionale overheden die die legitimiteit wel kennen? En mogen de ongekozen vertegenwoordigers van die samenwerkingsverbanden de Grondwet buiten werking stellen zonder wettelijke basis, zonder democratische legitimiteit en zonder mogelijkheid voor de burger om naar een Grondwettelijk Hof te stappen om zijn rechten en vrijheden te beschermen?

Wellicht moet Premier Rutte nog maar eens goed nadenken voor hij andere landen aanspoort uit de EU te stappen omdat ze de basiswaarden van rechtsstaat en democratie niet respecteren.