De Nederlandse politieke elite lijkt het erover eens te zijn dat Nederland een excellente democratische rechtstaat is. We zijn zelfs zo goed dat we denken Gidsland te kunnen zijn.

Buitenlanders die wel eens anders tegen de zaken aan kijken en dan voorzichtig constateren dat Burgemeesters en Commissarissen niet gekozen zijn, net zoals in Noord Korea, worden dan fijntjes er op gewezen dat dat ook niet hoeft vanwege de excellente kwaliteiten van deze mensen, die zichzelf ook wel als ambtsdragers of bestuurders afficheren.

Het idee hierbij is dat het democratische systeem een aantal taken heeft opgedragen aan een aantal benoemde mensen, die verder niet aan democratische controle processen hoeven te worden blootgesteld, omdat zij eenmaal benoemd op grond van hun professionaliteit ‘het goede’ zullen doen.

De niet uitgesproken suggestie is dat Nederlanders nu eenmaal heel betrouwbare mensen zijn, dit in tegenstelling tot buitenlanders die natuurlijk wel moeten worden gecontroleerd. Bijkomend voordeel is dat er een systeem van elkaar de bal toespelen ontstaat dat veel comfortabeler is dan democratische controle.

Waren we goed op weg dit kreupelhout van de verzuiling in de vorm van bedrijfschappen, productschappen, verplichte pensioenfondsen en dergelijke te snoeien, worden we als gevolg van de privatisering golf weer opgezadeld met toezichthoudende ‘autoriteiten’. Autoriteit Financiële Markten, Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Autoriteit Consument en Markt kortom een heel goede carrière plan voor politici, want deze autoriteiten moeten natuurlijk wel ‘binding met de samenleving’ hebben.

Deze autoriteiten vallen weliswaar onder een soort administratieve verantwoordelijkheid van een Minister, maar de Minister is niet politiek-inhoudelijk verantwoordelijk. De autoriteiten zijn autonoom en kunnen redelijk doen wat ze willen.

Niemand die ze controleert, en veel macht hebben ze wel.

Een kind kan begrijpen dat dit fout moet gaan, maar niet de Nederlandse politiek, die blijft vasthouden aan het systeem van de coöptatie van de macht. Dat heeft de Nederlandse burger twee miljard gekost bij de woningbouw corporaties.En de signalen zijn altijd pijnlijk duidelijk, want zo klassiek: dure auto’s, luxe reisjes, dikdoenerig gedrag, kortom het Skybox complex.

De leiding van de Nederlandse Zorg Autoriteit leed ook aan deze kwaal. Pas nadat een medewerker en klokkenluider zelfmoord pleegde, en een krant de controlerende taak op zich nam, stapte de top op.

De schade is niet bekend, maar de NZA controleert wel een bedrijfstak met negentig miljard (!) omzet.

De minister zal zeggen dat de kern van het probleem is opgelost, er komt een onderzoek en de procedures worden aangescherpt.

Maar zo werkt het dus niet. ‘No Taxation without Representation’ is de basis van de democratie. Een goede controle op geld van de belastingbetaler is essentieel voor het vertrouwen van de burger in de politiek. Het wordt tijd dat de politici begrijpen dat dit hun kernactiviteit is die ze niet kunnen overlaten aan autoriteiten met bestuurders die net als andere gewone mensen moeilijk weerstand kunnen bieden aan snel geld, snelle auto’s en dito vrouwen.

 Of om Louis van Gaal te citeren: zijn jullie nu zo dom of ik zo slim?