‘Oorlog is de voortzetting van de politiek met andere middelen’ schreef Von Clausewitz in ‘Vom Kriege’ en dat geldt vandaag meer dan ooit.

Nu Poetin duidelijk heeft gemaakt hoe Rusland tegen de wereld aankijkt, is het zaak het Westerse politieke en militaire antwoord voor een aantal generaties vorm te geven.

Het is duidelijk dat de huidige structuren niet volstaan. Immers, had Poetin de huidige Westerse maatregelen ingecalculeerd, dan was hij waarschijnlijk Ukraine niet binnengevallen.

Het is redelijk te denken dat hij dacht dat het Westen verdeeld zou zijn, en het antwoord zwak.

De logische consequentie is dat verbeterde structuren de eenheid dienen uit te drukken en in staat zijn krachtdadig op te treden en dat uit te stralen.

De gedachte dat het Westen in de vorm van de NAVO verdeeld zou zijn, was begrijpelijk. President Trump wilde zich eruit terugtrekken waarop Macron de organisatie ‘hersendood’ noemde, en pleitte voor een Europees geopolitiek bewustzijn met daaraan gekoppeld een militaire dimensie als antwoord op de Amerikaanse neiging China als de grootste dreiging te beschouwen.

Lang is in Europa gedacht dat deze heroriëntering door de VS op het Verre Oosten zou moeten leiden tot een militaire dimensie van de EU.

Met de invasie in Ukraine heeft Poetin duidelijk gemaakt, ook voor de VS, van welk land de grootste dreiging uit gaat, namelijk van Rusland. Dat heeft als voordeel dat de NAVO weer essentieel is voor de Amerikaanse veiligheid, en het verdragsgebied van de NAVO weer een strategisch geheel is geworden. 

Gevolg is dat de politieke verbondenheid tussen Europa en de Verenigde Staten is hersteld, door dit geschenk van Poetin, zijn grootste fout.

In die situatie zal het ontwikkelen van een militaire kant van de EU de perceptie van de politieke eenheid kunnen ondermijnen en is daarom niet gewenst, Poetin en zijn opvolgers zouden daaruit de verkeerde conclusies kunnen trekken.

Het is wel noodzakelijk dat Europa op een meer efficiënte wijze zijn defensie organiseert en financiert. Organisatorische integratie zal geïntegreerde politieke aansturing noodzakelijk maken.

Het blijkt nu de nood hoog is en de druk groot dat institutionele structuren er minder toe doen: in een paar dagen is buiten het EU-verdrag om een militaire hulpfaciliteit opgezet.

In die situatie lijkt het beter  de flexibiliteit die de EU kenmerkt te gebruiken binnen de NAVO. 

Binnen de EU zijn vele vormen van samenwerking en integratie te vinden, op het moment dat een beleidsgebied wordt voorzien van een supranationaal instrumentarium noemen we dat Unie, zoals bij de Muntunie.

Een militaire EU zal de geloofwaardigheid van de westerse afschrikking kunnen ondermijnen, een afschrikking die immers voor een groot deel is gebaseerd op de VS. 

Beter lijkt het de Europese inbreng in de NAVO op verschillende manieren mogelijk te maken zodat binnen de enkele militaire organisatie met een enkele politieke aansturing toch verschillende vormen van samenwerking mogelijk worden. Het politieke instrumentarium dat binnen de EU is ontwikkeld lijkt een goede en vertrouwde methode voor de Europese landen.

Een NAVO die werkt met de zogenaamde ‘Communautaire’ methode, een NAVO met daarbinnen een Noord Atlantische Defensie Unie, leidt immers niet tot een politieke afzondering van de VS, maar kan wel de Europese landen op een geloofwaardige wijze betrekken bij de gezamenlijke verdediging.