Het einde van Europa is misschien wel al vaker aangekondigd dan het einde der tijden. Europa zal wel niet verdwijnen, maar het kan wel irrelevant worden als het niet langer het politieke kader kan bieden voor de vraagstukken waar de lidstaten en de burgers mee worstelen.

Het grootste vraagstuk van dit moment is de migratie naar Europa en de instabiliteit in het Midden Oosten en de centraal Aziatische regio.

Het lijstje van problemen is indrukwekkend. De Syrische burgeroorlog, de aanwezigheid van IS, Al Nusra en Al Qaida in Libië, Syrië en Irak, Koerdistan, de positie van Turkije, Afghanistan en laten we vooral niet vergeten het onderliggende conflict tussen Soennieten en Sjiieten, ofwel een potentieel conflict tussen Iran en Saoedi Arabië. In dit lijstje zijn Israël en Egypte Oases van rust.

Zijn die problemen een probleem voor Europa? Dat lijkt het wel, de huidige vluchtelingenstroom is wellicht nog maar een opmaat naar grotere problemen als de situatie echt escaleert.

Het huidige instrumentarium van de EU is diplomatie, geld, humanitaire hulp en paramilitaire ondersteuning door de kustwachter van de lidstaten. De EU heeft geen militaire arm, in het geval Libië zijn individuele lidstaten met NAVO en VN dekking opgetreden.

Het lijkt er sterk op dat het huidige Europese instrumentarium niet voldoende is. Wil Europa zijn toekomst veiligstellen dan moet het kunnen ingrijpen. Zoals het in Griekenland moest ingrijpen om de euro te redden, zo moet het kunnen -dreigen met -ingrijpen in Syrië, het Midden Oosten en zelfs ten opzicht van Rusland om Europa veilig te stellen.

Daarvoor is een Europese machtspolitiek en dito militaire capaciteit nodig.

Hebben we bij de euro al gezien dat een munt zonder een regering lastig is, bij een militaire capaciteit is dat helemaal onmogelijk.

En die lijkt noodzakelijk willen we voorkomen dat het geweld van de anderen onze samenleving bereikt.

Pang, Pang roepen zal niet meer voldoende zijn.

Het is in het verleden vaker gebeurd dat externe dreiging het Europese integratie proces heeft gestimuleerd. We zullen zien welke angst sterker is, die voor verdere politieke integratie en stabilisatie, of die voor verder destabilisering van een naburige regio met alle gevolgen van dien.

De logische en verstandige keuze zou die zijn voor een stabilisatie door het opbouwen van een militaire interventiecapaciteit die voldoende sterk is om dreiging te projecteren richten midden oosten en onze Russische Oosterburen.

Dat plan voor de Europese Defensie Gemeenschap ligt nog steeds in de la van de Franse Assemblee, misschien kan Merkel eens aan Hollande vragen die daar uit te halen?

“Maar de voornaamste motivering van de beeldenstormers was religieus. De calvinisten waren fundamentalisten, die het in de Bijbel geopenbaarde woord Gods letterlijk namen. Zij moesten daarom het tweede gebod gehoorzamen, dat het maken van gesneden beelden met zoveel woorden verbiedt. Vooral afbeeldingen van God de Vader, de Zoon of de Heilige Geest wekten hun afkeuring op. Ze hadden eveneens grote bezwaren tegen de verering van Maria en andere heiligen. Was het in de katholieke vroomheid gewoonte zich tot de heiligen te wenden om voorspraak, protestanten richtten zich in het gebed direct tot God. En ten slotte moest de mis het ontgelden als een duivels spel en afgodendienst. Alles wat nodig was voor de eucharistieviering, zoals altaren, vaatwerk, sacramentshuizen en niet te vergeten de gewijde hostie zelf, moest ten minste worden verwijderd en bij voorkeur in het openbaar worden vernietigd.”

Het voorgaande citaat zou zomaar uit het toekomstige IS geschiedenis boek kunnen komen, en beschrijven hoe de geloof zuivere en dappere Islamitische strijders alle tekenen van afgoderij en ongelovigheid uit het straatbeeld verwijderden.

Maar nu nog even niet. Nu is het een citaat uit een handboek Vaderlandse geschiedenis waar de achtergronden van de 80 jarige oorlog uit de doeken wordt gedaan en wij op heldhaftige wijze Spaanse en Roomse jukken in een keer afgooiden. Trots zijn we hoe de zuivere calvinisten de Leuvense stadsgrachten dempten met de Incunabelen afkomstig uit de beroemde universiteitsbibliotheek van die stad.

Dat is weliswaar een tijdje geleden, maar de schaamte is er voor mij nu niet minder om.

Toch zal het wel een tijdje duren voordat de Beeldenstorm in onze geschiedenisboeken als een daad van barbaren zal worden afgeschilderd, zoals we dat met de daden van de IS strijders nu wel doen.

Eigen geschiedenis is in ieder geval lastiger, kijk maar eens hoe moeilijk we het dekolonisatie proces een koloniale oorlog kunnen noemen, hoe moeilijk Raymond Westerling een oorlogsmisdadiger en hoe de rechter er aan te pas moest komen om een aantal oorlogsweduwen schadeloos te stellen, terwijl we wijzend met vele anderen hebben afgerekend op ons morele kompas. Herinnert u zich de ‘Ik ben boos!’ campagne nog?

Het is dus een beetje vreemd dat IS niet op meer begrip kan rekenen bij de Nederlandse Radikalinski’s van gereformeerde, conservatieve dan wel socialistische huize.

Dat huis zal er wel mee te maken hebben, de Islam heeft met zijn verworven imago van extremisme en geweld nu eenmaal een iets lagere aaibaarheidsfactor dan laten we zeggen het Boeddhisme van de Dalai Lama.

Maar aaibaarheid maakt de geschiedenis niet, rechtvaardigheid evenmin. Het is dus niet omdat IS verachtelijke dingen doet, dat het zal verliezen. Kijk maar naar onze eigen geschiedenis.

De essentiële vraag is wat de machtsbasis van IS is en hoe groot die is. Voor dat we met grondtroepen Syrië binnen trekken lijkt het goed daarop een antwoord te vinden.