Op de COP 28 in Dubai heeft de wereld besloten fossiele brandstoffen, olie en gas, binnen een afzienbare tijd niet meer te gebruiken.

Dat is natuurlijk goed nieuws voor het klimaat, maar ook voor de geopolitieke verhoudingen in de wereld. Zo is het opvallend dat in het Mekka van de olie-industrie ook de olieproducerende Golfstaten met deze tekst akkoord gingen.

Dat kan twee dingen betekenen, of ze denken dat ze al rijk genoeg zijn, of ze denken dat het niet zo’n vaart zal lopen.

De gevolgen van dit besluit zullen evenwel enorm zijn.

Olie en gas worden namelijk vooral gewonnen in landen die wij dikwijls als minder prettig ervaren. Neem nu Saoedi-Arabië. We zijn zeer blij dat dit land wat liberaler wordt, vrouwen mogen er bijvoorbeeld al een rijbewijs halen en zowaar zonder man in een auto rijden, maar de doodstraf werd in 2022 toch nog 196 keer uitgevoerd. In andere Golfstaat regio’s is het weinig anders.

We zijn de olieboycot van 1972 evenwel niet vergeten en dit leidt dan ook niet tot meer drukte op het Museumplein of Malieveld.

Het typerende van grondstof economieën is dat over het algemeen de inkomsten dermate groot zijn dat de regering kan volstaan de inkomsten -meestal ongelijk overigens-over de bevolking te verdelen om iedereen tevreden te houden en zelf aan de macht te blijven met behulp dat van geld en het geloof.

Dat is veel gemakkelijker dan spullen maken, winkels openen, handeldrijven, altijd druk bezig zijn, onderzoek doen, innovatief zijn kortom, hard werken!

Niet alleen de Golfstaten zijn overigens verslaafd aan olie-inkomsten, het Rusland van Poetin is dit ook.

Dit land is voor 50% afhankelijk van olie en gasinkomsten, terwijl maar 4%v van de bevolking daarin werkt.

Ook daar is een zwakke ‘normale’ economie en daardoor een middenklasse die  te zwak is om de macht naar zich toe te trekken. Met een geweldmonopolie en een inkomstenmonopolie kon Poetin en de kliek rond hem steeds meer macht naar zich toe trekken en net zo’n autocratisch regime vestigen als de Sjeiks van de Golf.

Maar windmolens, zonnepanelen, geothermie, kerncentrales dragen niet bij aan de inkomsten van deze totalitaire staten. En als de olie en gasinkomsten hebben bijgedragen tot het vestigen van deze totalitaire staten, dan is de onvermijdelijke conclusie dat het uit faseren van olie en gas de inkomsten van deze autoritaire staten onderdruk gaat zetten en daarmee de machtsbasis van zo’n beetje het gehele `Midden-Oosten en Rusland.

Energietransitie wordt zo een machtstransitie.

Als Europa erin slaagt de kosten die het maakt voor de energievoorziening binnen de eigen economie te besteden dan betekent dat dat het geld wat nu naar het buitenland vloeit een economische impuls voor de eigen economie wordt.

Daarmee wordt de macht van Europa vergroot, onvermijdelijk.

De macht en het belang van het Midden-Oosten en Rusland zal recht evenredig afnemen. Het Midden-Oosten zal zich evenwel wel aanpassen aan de Westerse koolstof loze economie. Voor Rusland wordt dat moeilijker, de olie en het gas zullen ze houden, maar geld om een kachel te kopen?

Kou in het Kremlin is zo op langere termijn het resultaat van de COP28.